2011 оны 12-р сарын 28-нд, Монгол улсын тусгаар тогтнол сэргэн мандсаны 100 жилийн ойд зориулсан, УИХ-ын Хүндэтгэлийн чуулган дээр хэлсэн үгэндээ МУ-ын ерөнхйилөгч Ц.Элбэгдорж:

 

-“Монголчууд аа, олуулаа болцгооё, Монгол нутагтаа ирцгээ” гэж уриалах гэсэн юм. Би энэ уриалгыг, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн хувьд, монгол хүн бүрт хандаж, Монголоо гэсэн зүрх сэтгэл бүрт хандан хэлж байгаа юм гэсэн билээ. Энэ нь ерөнхийдөө дэлхийн монголчуудыг Монгол улсад урин залж, суурьшуулан нэгтгэх гэсэн хэрэг гэж монгол туургатанд ойлгогдож, маш олон хүн ихээхэн урам зоригтойгоор хүлээн авсан билээ.

 

Гэтэл 2011 оны 10-р сарын 25-нд, ВВС-д өгсөн ярилцлагадаа ерөнхийлөгч “…энэ асуудлыг бодлогын төвшинд ярих боломжгүй” гэж байсан байх юм (ВВС-гийн сэтгүүлч “…Хятад, Орос дахь монгол угсаатнууд Монгол руу тэмүүлж буйг юу гэж үзэж байгааг тань сонирхсон юм?” гэж асуужээ).

 

2006 онд нэгэн сэтгүүлч монголчуудыг урин дуудах талаар Уугуулшууллын тухай хуулийн төслийг санаачлан бичээд, Монгол улсын ерөнхийлөгч Н.Энхбаярт болон зохих бусад хүмүүст хандаж байжээ. Ерөнхийлөгчийн тамгын газрынхан үүнийг сонирхож, сэтгүүлчтэй уулзаж, судалж байсан байна. “Их Монгол улсын гол үзэл санаа бол монголчууд нэгдэн нийлсэн явдал юм. Ерөнхийлөгч Н.Энхбаяр Их Монголын 800 жилийн ойгоор уугуулшууллын үзэл санааг зарлан тунхаглаваас тун их ач холбогдолтой, цагаа олсон үйл явдал болно” гэж сэтгүүлч хэлж байжээ. Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржид ч өргөн барьжээ. Уг сэтгүүлч 2007 онд мөн давхар иргэнчлэл, гадаадын уугуул монгол (ГУМ) хүмүүсийг хүсэлтээр нь, хаа байгаагаас нь хамаарахгүйгээр МУ-ын иргэн болгох гэсэн хоёр асуудлыг хөндсөн Элэгшүүллийн хуулийг мөн санаачлан төрд дахин дахин танилцуулж, төрийн бодлогод тусгах асуудлыг судлана гэсэн хариу авч байжээ.

 

2012 оны 1-р сарын 6-нд ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж ЗГ, УИХ-ын гишүүд, Иргэн харьяат, шилжилт хөдөлгөөний ерөнхий газар (ИХШХЕГ) зэрэг байгууллагын ажилтнуудыг цуглуулан уулзаж, Олуулаа болох ажил нь 3 хүрээнд хэрэгжих ёстой гэж мэдэгдэв. Цаашид тайлбарлахдаа,

 

1-рт, Монгол улсын хүн амыг өсгөнө. Юуны өмнө амьдрах орчинг нь сайжруулна. Төрөлхийн гажиг 2 дахин өсөж, 1980-аад оноос хойш 1 сая гаруй үр хөндөлт хийгдэж, утаа, агаарын бохирдол, чанаргүй хүнс эрүүл мэндэд харшилж, цус ойртолт ихсэж, цэцэрлэг, эмнэлгийн хүрэлцээ муу байна;

 

2-рт, Гадаад дахь Монгол улсын иргэдийг Монгол улсад буцаан ирүүлнэ. Монгол улсын иргэншлээс гарч байгаа, Монгол улсын иргэн болж байгаа хүмүүсийн харьцаа 60:1 байна. Үүнийг өөрчлөх ёстой;

 

3-рт, Хилийн чанадад амьдарч байгаа угсаа гарваль нэгтэй, “Монголын иргэн болъё” гэсэн хүсэлтэй монголчуудыг урин дуудна. Ийм бодлого олон улсад байдаг. Хойд хөршид “Русский мир”, өмнөд хөршид “Тавдугаар цуваа”, “Казахстанд “Нурлы кош” зэрэг бодлого байх жишээтэй.

Энэ гурван хүрээг хэрэгжүүлэхийн тулд:

 

1. Ойрын үед ажлын хэсэг байгуулах, цаашид төрийн бүтэц ярих байх;

2. Ямар бодлого хөтөлбөр, хууль, гэрээ хэлэлцээр байх шаардлагатайг судлах;

3. Нийгмийн сэтгэлзүйг бэлтгэх хэрэгтэй. Олуулаа болох бол удаан хугацаанд хийгдэх ажил гэх зэргээр ярьжээ.

 

Энэ уулзалт, “Олуулаа болцгооё” гэдэг нь гагцхүү дэлхийн монголчуудыг Монголд урин залж нэгтгэх гэсэн хэрэг гэж ойлгож байсан зарим хүний урмыг хугалсан. Ердийн хүн амыг өсгөх, гадаад дахь монголын иргэдийг ирүүлэх ажлууд цаасан дээр хийгдэж ирсэн ч гэлээ нийгэмд шинэ зүйлүүд биш байсан тул яагаад тэдгээрийг Олуулаа болох зорилгодоо нэмж оруулж, гол зорилго гэж ойлгогдсон монгол туургатны ажлыг 3-р зэрэгт тавив гэдэг нь олон хүнд ойлгомжгүй байлаа. Мөн ерөнхийлөгчийн яриа ул суурь муутай, цэгцгүй байна, энэ хүн Олуулаа болох талаар юм хийнэ гэдэгт итгэл төрөхгүй байна гэж зарим нь үзсэн юм.

 

Нэгэн жишээ: “Русский мир”, “Тавдугаар цуваа”, “Нурлы Кош” бодлогуудын тухайд. ОХУ-д 2006 онд “Гадаадад амьдарч буй эх орон нэгтнүүд ОХУ-д сайн дураар нүүж ирэхэд дэмжлэг үзүүлэх төрийн хөтөлбөрийн тухай” ерөнхийлөгчийн зарлиг гарсан бөгөөд, ийм зорилготой “Русский мир” гэх хөтөлбөр үгүй юм. Тавдугаар цуваа гэдэг нь эсрэг талынхан дундаа өөрийн талын даалгаврыг биелүүлэн ажиллаж байгаа дайснууд нь гэсэн утгатай болохыг хэн бүхэн мэдэх бөгөөд БНХАУ-ыг тийм хөтөлбөртэй гэх нь ерөнхийлөгч хүний хувьд улс төрийн том алдаа юм.

 

Казахстаны “Нурлы кош” буюу “Гэгээн нүүдэл” нь хүн амыг газар нутагтаа тэгш тархаан суурьшуулах гэсэн хөтөлбөр бөгөөд, дурдах ёстой байсан баримт бичиг нь “Хүн амын шилжин суурьшилтын тухай хууль” юм. Дээрхи гурван улсын бодлогын талаар Дэлхийн монголчуудын чуулган (ДМЧ)  ОУТББ-ын ЕНБД (тэргүүн нь ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж), БНХАУ-д элчин сайд байсан (БНХАУ-ын бодлогыг сайн мэдэж байх учиртай) Д.Цахилгаан яг адилаар тийнхүү алдаатай ярьж байсан болно. Асуудлын талаар ийм төвшний ойлолт, төсөөлөлтэй байх нь эргэлзээ төрүүлэхээс өөр аргагүй.

 

Цөөнгүй хүн Олуулаа болох уриалгыг “ээлжит хошгоруулалт” гэж тодорхойлж байсан ч, зөв зүйтэй үгийг дэмжих нь зүйтэй гэж үзэгсэд бас л цөөнгүй байлаа.

Олуулаа болохтой холбогдолтой төрийн анхны ажлуудын нэг нь, 2012.1.10-нд Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын (ЕТГ) дарга Д.Баттулга хазара нарын төлөөлөл болгож, Монголд суралцаж буй оюутан Г.Аббас нартай уулзаж, уриалгыг танилцуулж, харин хазара оюутнууд визний бэрхшээл, Монгол улс 3 хазара оюутныг дэмжин суралцуулж байгаагийнхаа тоог нэмэгдүүлэх боломжийн тухай ярьсан байдаг.

 

 “Цахим өртөө” ТББ 2012 оны 1-р сарын 23-нд хэвлэлийн бага хурал (ХБХ) хийж, Greencard лүгээ адил Bluecard буй болгоё, үүнийг “Хөх гэрэгэ” гэж нэрлэе гэх санал тавин дэмжлэгээ илэрхийлэв. Дашрамд, “Цахим өртөө” ТББ ерөнхийлөгчид ойр ажилладаг бөгөөд, хоёр сонгуультан нь ерөнхийлөгчийн зөвлөх юм.

2012 оны 1-р сарын 24-нд Японд амьдарч байгаа Өвөр Монгол, Шинжаан, Хөх нуур, Буриад, Халимагаас ирсэн монголчууд хамтын илгээлт явуулж, дэмжлэгээ илэрхийлэв.

 

 Олон нийтийн оролцоо, төрийн хориг саад

 

2011.12.29-нд зохиогч болон Монгол дахи өмнөд монголчууд уулзан ярилцаж, уриалгыг дэмжин ажиллах чиглэлээр эвлэлдэн нэгдэж, дугуйлан байгуулах талаар хэлэлцжээ. 2011.12.31-нд “Олуулаа” дугуйланг байгуулан ёсолж, Монгол дахи өмнөд монголчуудын Талархлын бичгийн төслийг хэлэлцэн баталжээ. Уг бичигт, МУ-д ГУМ хүнийг гадаадын бусад иргэдээс ялгавартай хөнгөлөлттэй нөхцлөөр оршин суулгах, иргэнчлэх, ажиллуулах, суралцуулах, дүрвүүлэх, орогнуулах, мөн иммиграцийн өршөөл үзүүлэх зэргийг тусгажээ.

 

Талархлын бичгийг уулзах хүсэлт, 800 мянган төгрөгийн үнэтэй уран бичлэгийн хамт ерөнхийлөгчийн хэвлэл мэдээллийн төлөөлөгч С.Батзаяад 2012 оны 1-р сард гардуулан өгсөн боловч, аль аль нь ор сураггүй болж, ЕТГ –ынхнаас лавлан асуухад мэдэхгүй, үзээгүй хараагүй, би биш, өөр хүн хариуцна гэсээр өнгөрсөн билээ. Олуулаа болох уриалгыг дэмжихээр байгуулагдсан фейсбүкийн “Олуулаа болцгооё!” группийнхэн мөн Талархлын бичиг өгч, уулзах хүсэлтээ тавьсан ч ийнхүү үр дүнгүй өнгөрч байсан.

 

2012.3.6-нд “Олуулаа” дугуйлан, “Олуулаа болцгооё!” группийнхэн хамтран “Өмнөд монголчуудад зүй бус хандахаа больцгооё!” хэвлэлийн бага хурал (ХБХ) хийж, Олуулаа болох уриалгад харшлах дискриминацийн үзэгдлийг шүүмжлэн илчилж, хамтдаа тэмцэхийг уриалав.2012 оны 4-р сард Олуулаа болохтой холбоотой хууль дүрэмд нэмэрлэх 47 зүйлтэй саналыг “Олуулаа” дугуйлангаас бэлэн болгож, нийтлүүлж, ерөнхийлөгчид өргөн барив. Саналд “3. Монгол үндэстэнд: монгол хэлт гэж шинжлэх ухаанаар зөвшөөрөгдсөн ястан үндэстнүүд (зарим нь үндэстэн гэх статустай болсон байдлыг харгалзав); түрэг-монгол хэлт, монгол соёлт тува; хазар үндэстний монголжуу бөгөөд монгол үндэстний мэдрэмжтэй хэсэг буюу монгол хазаруудыг (үүнийг тодорхойлох тусгай шалгуурууд тогтооно) багтаан үзэх;” гэжээ.